نکات کلیدی زمان جملات در مقاله‌نویسی و متون آکادمیک

در این نوشتار به این می‌پردازیم که تاثیر زمان افعال و جملات (verb tense) در مقاله‌نویسی چیست و چرا برای ترجمه مقاله (در این جا ترجمه فارسی به انگلیسی) مهم است؟

اگر قصد نوشتن مقاله به فارسی و ارسال آن به ژورنال‌های داخلی را داشته باشید، می‌دانید که درباره فرمت ظاهری کار و مسائل فنی‌تر (سبک رفرنس‌دهی و قالب بندی مقاله) الزامات خود را دارند که تفاوت‌های جزئی یا عمده دارند. ولی در این‌ جا می‌خواهم بر حسب تجربه خود درباره اهمیت زمان افعال در مقالات انگلیسی زبان توضیح دهم. شاید فکر کنید که ترجمه متن به انگلیسی و صحت و درستی ترجمه فارسی به انگلیسی کاملا به مترجم مرتبط است و شما نقش چندانی در آن ندارید، ولی واقعیت کاملا برعکس است. شما اگر به ترجمه به عنوان یک فرآیند نگاه کنید که در آن متن منبع (source text) مصالح ورودی، مترجم استادکار کارگاه ساخت، و متن مقصد (destination text) محصول تولیدی این فرآیند است، متوجه می‌شوید که دقیقا مانند تولید هر چیز دیگر، کیفیت مصالح اولیه نقش مهمی در محصول نهایی بازی می‌کند. به همین صورت، اگر قصد ترجمه متن/مقاله خود به انگلیسی یا هر زبان دیگری را دارید، انجام ویرایش درست بر روی متن مبدا فارسی هم به مترجم در فهم بهتر منظور تک تک جملات و کلیت مقاله شما کمک خواهد کرد و هم تاثیر قابل توجهی بر کیفیت و قابل‌فهم‌بودن ترجمه نهایی خواهد گذاشت و زحمات و مشکلات شما در مرحله بازبینی (review) را بسیار  کمتر خواهد کرد.

در این‌ جا می‌خواهیم مشخصا درباره زمان افعال (verb tense) صحبت کنیم. در زمان فارسی چندین نوع افعال در مقالات متداول هستند: ماضی یا گذشته ساده، ماضی نقلی، حال، و زمان مضارع یا آینده. ژورنال‌های انگلیسی زبان درباره زمان به کار رفته در جملات تفاوت‌های جزئی دارند. ولی اغلب ژورنال‌ها، خصوصا در زمینه علوم مهندسی و آزمایشگاهی، عرف مشابهی درباره زمان مورد استفاده در بخش‌های مختلف مقاله دارند.

زمان گذشته ساده یا simple past

زمانی است که از رخ دادن کاری در گذشته سخن می‌گوید. در بسیاری ژورنال‌ها، مطلب مربوط به این قسمت‌ها باید از فعل گذشته استفاده شود:

• روش تحقیق، روش تحقیق و مصالح کار، یا موارد مشابه (methods, methods and materials, etc.): در این قسمت شما معمول متد آزمایشات و تحقیقات (methodology)، نحوه گردآوری داده (data collection/gathering)، نمونه‌گیری (sampling)، مطالعات مقدماتی (preliminary studies) و دیگر فعالیت‌های این چنینی را شرح می‌دهید. بدیهی است که این فعالیت‌ها را در زمان گذشته و قبل از آغاز به نوشتن مقاله یا پیش‌نویس (manuscript) آن انجام شده‌اند. بیشتر ژورنال‌ها از شما می‌خواهند که این قسمت‌ها را با فعل ماضی ساده بنویسید. پس بسیار بهتر است که در همان متن مبدا فارسی این کار را انجام دهید.

مثال: داده‌ها با استفاده از تحقیقات میدانی جمع‌آوری شدند.

Example: Data was collected via field studies.

• ارجاع یا رفرنس‌دهی در متن (in-text citation) و پیش‌زمینه تحقیق (literature background): در این قسمت‌ها شما به آثار و فعالیت‌های تحقیقی دیگر محققان و افراد اشاره می‌کنید و به آن رفرنس می‌دهید. مقالاتی که چاپ شده و کتاب‌هایی که منتشر شده‌اند. در این قسمت از فعل ماضی ساده استفاده می‌کنیم.

مثال رفرنس‌دهی در متن: جانسون و رضایی (۲۰۰۳) بر روی تاثیر افزایش شدت تابش بر تولید الکتریسیته تحقیق کردند.

Example: Johnson and Rezai (2003) studied the effect of increased radiation intensity on electricity generation.

زمان ماضی نقلی یا present perfect

 ماضی نقلی معادل present prefect در ترجمه به انگلیسی است. در قسمت‌هایی از مقاله قصد دارید به یک پدیده یا کار اشاره کنید که در گذشته رخ داده ولی زمان مشخصی ندارد از ماضی نقلی استفاده می‌کنید.

مثال: گرمایش جهانی در سال‌های اخیر افزایش یافته ‌است.

Example: In recent years, global warming has increased.

مثال: تحقیقات زیادی به بررسی تاثیر گرمایش جهانی بر سلامت انسان پرداخته‌اند.

Example: Many researches have studied the effect on global warming on human wellbeing.

ماضی استمراری یا past continues

ماضی استمراری در ترجمه به انگلیسی معادل past continues است. در جایی که قصد دارید بگویید فعالیت یا پدیده‌ای شروع شده و هنوز در حال انجام یا رخ‌دادن است از آن استفاده می‌کنید.

مثال: مطالعات نشان می‌دهد که در دهه اخیر صنعت بازی‌های ویدیویی در حال رشد بوده است.

Example: Studies show that the video game industry has been growing in the last decade.

مثال:  در دهه اخیر، نرخ انتشار آلاینده‌ها در ایران رو به افزایش بوده است.

Example: In the last decade, the emission rate of pollutants has been increasing in Iran.

زمان حال یا present

در ترجمه مقالات به انگلیسی، قسمت‌هایی وجود دارند که باید در آن‌ها از زمان حال (present) استفاده شود. این جملات اغلب در قسمت چکیده (abstract)، نتایج (results)، مباحثه (discussion)، و جمع‌بندی (conclusion) وجود دارند. به مثال‌های زیر دقت کنید:

مثال (در چکیده برای بیان محصول یا دستاوردی که به واسطه مقاله ارائه می‌دهید): سلول خورشیدی که در این‌ جا معرفی می‌شود بازدهی تولید الکتریسیته را دو برابر می‌کند.

Example: The photovoltaic cell introduced here doubles the efficiency of electricity generation.

مثال بعدی مربوط به  قسمت نتایج و برای بیان نتیجه اثبات شده آزمایش یا مطالعه که هم اکنون نیز واقعیت دارد به کار می‌رود. اگر فقط قصد دارید بگویید که در آزمایشات یا مطالعات شما چنین نتیجه‌ای دیده شده بدون این که ادعا کنید نتایج شما اثبات شده و پایدار است،‌ بهتر است از فعل گذشته استفاده کنید): نتایج مطالعه ما نشان می‌دهد که  سوء مصرف مواد مخدر بر حافظه تاثیر منفی دارد.

Example: Our results indicate that drug abuse negatively affects memory.

مثال (در جمع بندی برای پیشنهادات برای تحقیقات آتی): تحقیقات بعدی می‌توانند به اثر ترکیب افزایش وزن و کم‌تحرکی بر افسردگی بپردازند.

Example: Future research can study the combined effect of weight gain and sedentary life on depression.

کاربردهای بیشتر فعل حال  یا present

اگر تحقیق شما در زمینه علوم انسانی است، ممکن است ژورنال مقصد از فرمت ارجاع MLA استفاده کند. تفاوت اصلی این فرمت ارجاع (citation format) با دیگر فرمت‌های رایج (مانند APA) در استفاده از زمان حال برای ارجاع به آثار دیگران است.

مثال (فرمت MLA): احمدی (نام کتاب، تاریخ، صفحه) عنوان‌ می‌کند که افزایش رقابت در بازار لزوما منجر به افزایش کیفیت نمی‌شود.

Example: Ahmadi (book/article, date, page) argues that increased market competition does not necessarily enhance quality.

مقاله‌نویسی، حداقل برای آن‌هایی که قصد دارند کار قابل قبولی ارائه دهند، کار پرزحمتی است. امیدوارم که اطلاعات این نوشتار به شما در انتخاب زمان درست برای جملات مقاله و در نتیجه، بهبود روند ترجمه در کنار تسهیل و تسریع روند بازبینی و داوری کمک کند.